Sinds anderhalf jaar drink ik kefir
Ik ben hiermee begonnen omdat ik mijn immuunsysteem wilde versterken. En dat doet het ook, dus ik blijf ermee doorgaan net zolang totdat ik helemaal beter ben. Sterker nog, ik blijf dat doen tot mijn laatste snik, want de gezondheidsvoordelen zijn enorm. Vandaag zet ik een specifiek gezondheidsvoordeel van kefir in het zonnetje. Ik wil je uitleggen hoe kefir jouw humeur kan verbeteren. En dan heb ik het niet over een beetje chagrijnig zijn, wat iedereen weleens heeft, maar ik heb het over serieuze stemmingsklachten zoals we die kennen bij AD(H)D, burn-out en depressie. Heb je er zin in? Wacht, ik pak eerst een glaasje kefir erbij. Daarna leg ik kort uit wat kefir precies is, hoe het werkt én hoe je eraan komt. Tot slot krijg je de tip voor een alternatieve drank, die overal verkrijgbaar is, voor het geval je geen kefir kunt vinden. Maar nu eerst, wat is kefir?
Kefir is een pro-biotische zuiveldrank
Ziet er lekker uit he deze drank? Dat maakt me al vrolijk, dat het zo heerlijk smaakt. Het is een soort yoghurt, maar dan dun. Drinkyoghurt dus. Het is alleen gezonder dan drinkyoghurt. Er volgt nu een ietwat technisch verhaal, als je daaraan geen behoefte hebt, scrol dan direct naar de laatste zin van het volgende blokje, daar staat namelijk nog iets leuks.
Wat is kefir eigenlijk? Kefir is een gefermenteerde drank die wordt gemaakt door kefir ‘korrels’ toe te voegen aan koemelk of geitenmelk. Die korrels zijn geen graankorrels, maar korrelachtige micro-organismen zoals gist en melkzuurbacteriën die op het eerste oog lijken op bloemkool. “Dat klinkt raar”, hoor ik je helemaal hier denken. Gelukkig tref je het, want ik maak zelf kefir, dus ik heb een foto gemaakt voor je van deze bloemkoolachtige korrels.
Micro-organismen veranderen melk in kefir
Ze zijn best mooi toch? Mijn jongste dochter zou vast weer een compliment maken over de belichting op deze foto, net als ze eerder deed bij mijn foto’s van ADHD-proof gerechten die ik heb gemaakt, maar ik neem nog een slok kefir en keer terug naar mijn verhaal.
Deze prachtige korrels voeg je toe aan melk in een weckpot welke je vervolgens afdekt. In ongeveer 24 tot 48 uur tijd vermenigvuldigen de micro-organismen in de kefirkorrels zich en fermenteren ze de suikers – lactose – in de melk, waardoor de melk verandert in kefir. Na 24 tot 28 uur verwijder je de korrels uit de drank maar gooi ze niet weg, want je kunt ze gewoon opnieuw gebruiken. Dus kefir is de drank en de kefirkorrels vormen de startcultuur die je gebruikt om de kefirdrank te produceren.
Dan nog een optimistisch weetje. Kefir komt oorspronkelijk uit delen van Oost-Europa en Zuidwest-Azië. De naam is afgeleid van het Turkse woord keyif, dat “je goed voelen” na het eten – in dit geval ‘drinken’ – betekent (1). En dat je je goed voelt, is dus niet voor niets, zo blijkt uit onderzoek. Want het allerleukste nieuws van deze blog komt nu.
Kefir gaat je depressie te lijf
Wat maakt kefir toch zo bijzonder dat het zelfs depressie kan verminderen? Wat zit er in deze toverdrank? Het antwoord is: probiotica. Dit zijn bacteriën, maar dan van het goede soort. Deze bacteriën zorgen voor een goede spijsvertering en gezonde darmflora. Kortom, probiotica zijn goed voor je darmen. In 2011 is onderzoek gedaan waarbij gekeken is naar bacteriën die veel in kefir voorkomen en naar het effect van deze bacteriën op depressieklachten (2). De bacteriën hebben moeilijke namen, maar voor het begrip van de uitkomsten van het onderzoek is het voldoende als je weet dat het probiotica zijn*.
Wat me aanspreekt aan het onderzoek is dat niet alleen nagegaan is of bij de proefpersonen stemmingsklachten zijn veranderd na inname van deze bacteriën, maar dat het ook ingaat op een gedegen verklaring voor de verandering. De proefpersonen kregen dertig dagen lang de betreffende bacteriën toegediend. Wat blijkt? Ze voelden zich – naarmate ze de bacteriën langer kregen toegediend – minder depressief en minder angstig. Die afname is significant vergeleken met de controlegroep die de bacteriën niet hebben gekregen. Dat hebben de onderzoekers uitgezocht met lange vragenlijsten die depressie en angst meten. Maar zoals ik al zei, de onderzoekers zijn een stapje verder gegaan. Ze geven ook een verklaring voor de afname.
Dat komt door de probiotica
De onderzoekers stellen dat er een relatie is tussen probiotica en stress-gerelateerde aandoeningen zoals angststoornissen en depressie. De verklaring is er volgens hen ten eerste in gelegen dat de darmen en de hersenen met elkaar in verband staan. Zij zijn niet de enigen die dit beweren. Ik heb naar aanleiding van een artikel van andere onderzoekers al eerder geblogd over dit verband in “Oh jee! Mijn darmen hebben AD(H)D”. Waar in de darmen iets goeds of slechts gebeurt, kan dit invloed hebben op de hersenen. Ten tweede is de verklaring van de onderzoekers erin gelegen dat ontstekingen een rol spelen bij depressie (3).
Probiotica werken ontstekingsremmend
Het derde deel van de verklaring zit in de werking van probiotica. Die is namelijk ontstekingsremmend. Ter ondersteuning brengen de onderzoekers verschillende dieronderzoeken voor het voetlicht. In een onderzoek onder knaagdieren is naar voren gekomen dat de betreffende probiotica ontstekingsremmend werkten (4, 5). Een onderzoek onder ratten ging iets verder. Daarin is aangetoond dat deze probiotica zorgen voor een toename van de productie van antistoffen tegen ontstekingsbevorderende eiwitten en voor een afname van antistoffen tegen ontstekingsremmende eiwitten**. Met andere woorden: door de probiotica worden de eiwitten die ontstekingen veroorzaken geweerd en kunnen de eiwitten die ontstekingen remmen lekker hun gang gaan. De ratten uit het onderzoek hadden per saldo dus significant minder ontstekingen dan de ratten uit de controlegroep die de probiotica niet hadden gekregen (6). En dat allemaal door die bijzondere probiotica.
Dus, zeggen de onderzoekers, het onderzoeksresultaat dat de depressie- en angstklachten van de proefpersonen zijn afgenomen nadat ze dertig dagen lang probiotica hebben gekregen, komt – in ieder geval deels – door hun ontstekingsremmende eigenschappen.
Hoe kom je aan kefir?
Ik stel hier een goede vraag. Het antwoord is namelijk niet zo eenvoudig. Je kunt weliswaar kefir kopen in de supermarkt, maar dat is niet de kefir die ik bedoel, want die is niet gemaakt met die korrels :-(. Het beste kun je zorgen dat je wat van die korrels bemachtigt en dat je zelf kefir gaat produceren. Er zijn vele sites waarop je kunt lezen hoe het werkt, maar als je vragen hebt, mag je ze ook aan mij stellen hoor, dan leg ik het je uit. Vind je dit allemaal nix, dan heb ik hieronder een alternatief voor je.
Yoghurt bevat ook probiotica
Wat betreft de aanwezigheid van probiotica kun je yoghurt het beste beschouwen als het kleine zusje van kefir, want kefir bevat wel drie keer zoveel probiotica als yoghurt. Als je het echter te omslachtig vindt om kefir te maken of om op strooptocht te gaan naar kefir, dan kun je met yoghurt toch een goede start maken. Beter in kleine stappen voorwaarts dan blijven stilstaan. Dus heb je last van kniesoren, lange tenen of ben je gewoon met je verkeerde been uit bed gestapt, snel je dan met je goede been naar de supermarkt voor een pak yoghurt en eet jezelf weer in je hum én naar het land van melk en honing.
Bronnen:
1 Brazilian Journal of Microbiology (2013)
2. Michaël Messaoudi, Nicolas Violle, Jean-François Bisson, Didier Desor, Hervé Javelot & Catherine Rougeot (2011) Beneficial psychological effects of a probiotic formulation (Lactobacillus helveticus R0052 and Bifidobacterium longum R0175) in healthy human volunteers, Gut Microbes, 2:4, 256-261, DOI: 10.4161/gmic.2.4.16108
3 Human Psychopharmacology (2001)
4 Journal of Psychiatric Research (2008)
5 American Journal of Respiratory and Critical Care Medicine (2009)
6 Digestive Diseases and Sciences (2010)
Op deze sites kun je wat meer lezen over de samenstelling van kefir:
* De namen van de bacteriën zijn: Lactobacillus helveticus, Bifidobacterium longum en Lactobacillus rhamnosus
** Deze eiwitten heten cytokinen. Dit zijn eiwitten die in het lichaam een functie vervullen als chemische boodschapper tussen cellen in het hele lichaam.
Wil je zelf kefir maken? In dit boek kun je lezen hoe dat in zijn werk gaat. Het wordt je stap voor stap uitgelegd. En dat niet alleen. Er staan ook heerlijke recepten in. Wat dacht je bijvoorbeeld van kefirkwark of kefircake? Klik hier voor een inkijkexemplaar.
Wij gebruiken thuis vooral rijstdrank, een “melk” van rijst gemaakt. Zou dit ook geschikt zijn om kefir mee te maken?
Ik heb wat onderzoek voor je gedaan. Wat ik lees is dat het op zich mogelijk is, maar omdat er geen lactose in rijstdrank zit om te fermenteren dient wat rietsuiker te worden gebruikt (vaak is rietsuiker al toegevoegd aan de rijstmelk). Het kan ook zijn dat de kwaliteit en smaak wat achterblijven bij die van melkkefir op basis van koemelk. Je kunt dit nalezen op deze site: http://www.melkkefir.nl/bereiding.html Op een andere site staat naar mijn mening helder beschreven hoe je de kefir op basis van rijstdrank kunt bereiden. Dat is deze: http://www.kefirwinkeltje.nl/Rijstmelk-kefir/ Het experimenteren waard lijkt me. Ik ben… Lees verder »