Is er samenhang tussen een burn-out en ADHD?
Deze vraag heb ik nog niet eerder onderzocht. Besef ik tot mijn eigen verbazing. Terwijl dit het hart is van Zara’s Life, leven met AD(H)D, burn-out en depressie. Op het verband tussen AD(H)D en depressie ben ik al een keer ingegaan, maar dus niet op de vraag of je met AD(H)D meer kans hebt op een burn-out. Wél heb ik een gastblog geschreven over de vraag “Maakt een burn-out de AD(H)D-symptomen erger?” – het antwoord is “Ja” 🙂 – maar gek genoeg heb ik mezelf nog niet afgevraagd of mijn AD(H)D heeft bijgedragen aan mijn burn-out. Misschien komt dit omdat het voor mij vanzelfsprekend is.
Terugkijkend zie ik dat mijn burn-out mede is veroorzaakt door mijn ADD
Ook op het web kom ik veel verhalen tegen waarin mensen vertellen dat ze in een burn-out terecht zijn gekomen door hun AD(H)D. Vaak krijgen ze – net als ik – eerst een burn-out, laten ze zich vervolgens onderzoeken en komen ze dan erachter dat ze een vorm van ADHD hebben.
Wat zegt de wetenschap over de samenhang tussen ADHD en burn-out?
Zoals je weet, houd ik ervan om dingen die ik tegenkom te onderzoeken. Nou, dit is typisch een geval waarvan ik denk dat er wetenschappelijk onderzoek te over naar is gedaan. Wacht, ik typ ff in bij Google: ‘burn-out’ en ‘ADHD’. Terwijl je zit te lezen, scrol ik door de zoekresultaten. Cool, is sta met Zara’s Life op pagina twee. Ik mag dan een aparte start hebben gehad met Google, nu zijn we beste maatjes.
Hoger risico op burn-out bij ADHD
Vreemd zeg, ik kom vrijwel geen onderzoek tegen over de samenhang tussen burn-out en ADHD. Op pagina drie van Google zie ik wel een presentatie van Psyq – een landelijke specialistische GGZ-instelling. De presentatie dateert van 2010 en benoemt de samenhang op pagina 27 (1). Terug naar de Google zoekresultaten. Op pagina vier van deze resultaten stuit ik eindelijk op een artikel. Dit artikel is van de hand van dr. J.J. Sandra Kooij en is in 2017 verschenen in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. In dit artikel gaat Sandra onder andere in op de samenhang tussen ADHD en burn-out (2). Op de tweede pagina van dit artikel staat dat mensen met ADHD een hoger risico hebben op een burn-out. Precies dus wat ik ervaar, alleen had ik verwacht dat er talloze onderzoeken naar gedaan waren en het dringt langzamerhand tot me door dat dit blijkbaar niet het geval is.
Inmiddels ben ik beland op pagina tien van Google en nada noppes. Ik vind geen ander onderzoek naar de samenhang tussen burn-out en ADHD. Wél zie ik dat er een onderzoek wordt gedaan naar de samenhang tussen ADHD en creativiteit, maar daarover blog ik een andere keer. Hier, heb je alvast de bron voor het geval je niet kunt wachten, want er is ook samenhang tussen ADHD en ongeduldig zijn, weet ik uit ervaringsonderzoek bij mezelf (3).
Vooral ADD’ers meer kans op burn-out
Okay, ik ga mijn zoekstrategie aanpassen, ik voeg aan de zoekwoorden ‘burn-out en ‘ADHD’ ook ‘wetenschap’ toe. Wow, nu staat Zara’s life op pagina één. Ik scrol verder en zie op de vierde pagina van Google een artikel uit 2018 van de Nederlandse Vereniging van Arbeidsdeskundigen (4). Het is weliswaar geen onderzoek, maar goed, je zou mogen verwachten van arbeidsdeskundigen dat ze deskundig zijn op het gebied van arbeid, dus ik lees toch maar even verder. Het blijkt dat ze inderdaad deskundig zijn op het gebied van arbeid, want ADHD’ers zijn waardevolle werknemers, staat er ;-). Jammer dat de arbeidsdeskundige van mijn ex-werkgever dat niet (meer) zag toen ik mijn burn-out kreeg. Op de zevende bladzijde van dit artikel is geschreven dat vooral ADD’ers een burn-out kunnen krijgen. Dit zou komen omdat het zo druk is in hun hoofd. Fijn, zo krijg ik toch iets van bevestiging, al is het achteraf.
Mensen met een burn-out hebben vaak ADD of ADHD
Tot slot google ik nog op de alternatieve benamingen voor burn-out, zoals deze in het diagnostische statistische handboek voor psychologen en psychiaters (DSM) worden gebruikt, namelijk ‘aanpassingsstoornis’, ‘somatoforme stoornis’ en ‘somatisch-systeemstoornis’. Weer kom ik op een presentatie uit (5). Pagina elf van deze presentatie laat me weten dat een derde tot de helft van de mensen met een ‘burn-out’ een psychiatrische stoornis heeft. Het gaat om een angst- of stemmingsstoornis en AD(H)D. Een derde tot de helft, dat is best veel vind ik.
De schaarse publicaties die ik heb kunnen vinden, bevestigen dat burn-out en ADHD met elkaar samenhangen en aangezien je geen ADHD kunt krijgen van een burn-out, is de samenhang omgekeerd: van ADHD kun je in een burn-out komen. Fijn, nu weet ik wat ik al wist :-). Bovendien ben ik creatief, al moet dat nog aangetoond worden uit dat hierboven genoemde lopende onderzoek. Het volgende fantastische idee ontspruit ter plekke aan mijn creatieve brein. Die creativiteit ga ik creatief inzetten. Creëer ik een weg uit mijn burn-out.
Bronnen:
2. Helaas kreeg ik onlangs een foutmelding over de link naar het artikel. Wel vond ik een nieuwsbericht uit 2021 met dezelfde strekking. Vandaar dat ik deze bijvoeg: https://www.npo3fm.nl/nieuws
In dit boek over herstel van een burn-out, putten de schrijvers, een psycholoog en een arts, uit tientallen jaren praktijkervaring. Uitgangspunt is dat in de huidige maatschappij een veelvoud aan prikkels is, waarop we niet gebouwd zijn. Het is daarom van belang goed op onze stresshuishouding te letten. Het boek biedt adviezen op het gebied van ademhaling, voeding en beweging en geeft oefeningen om dit in de praktijk te brengen. Klik hier voor een inkijkexemplaar.
De volgende reactie ontving ik via de mail. Ik vond hem zo nuttig dat ik heb gevraagd of ik hem anoniem mocht plaatsen. Gelukkig mocht dat :-). Hierbij de reactie:
Hi Zara,
We hebben dezelfde zoektocht gedaan.
Er zijn er enkelen die het verband leggen. Ik heb deze links voor je, misschien kun je er antwoorden vinden.
https://youtu.be/0tdb4uCiZLc
https://www.geniaaloprechts.nl/
http://www.krachtadhd.nl/
Groeten